فلسفه گریزی در مکتب تفکیک

Authors

محسن عباس نژاد عباس نژاد

مدیر گروه پژوهشی قرآن و معرفت شناسی

abstract

میرزامهدی اصفهانی در حوزه مشهد مؤسس مکتبی بود که بعدها به مکتب تفکیک معروف شد. محمدرضا حکیمی اولین بار واژه تفکیک را برای این نحله فکری پیشنهاد کرد. به اعتقاد وی مکتب تفکیک جهان بینی ای است که مفاهیم و علوم بشری ای مانند فلسفه را از معارف ناب الهی برگرفته از کتاب و سنت تفکیک می کند. آن ها معتقدند نباید هیچ گونه ناخالصی را در فهم معارف دینی راه داد. از این رو به شدت مخالف به کارگیری عقل به شیوه فلاسفه در دفاع و تبیین آموزه های دینی اند؛ چراکه دین را در استفاده از روش‏های عقلانی خودکفا می پندارند و شأن دین را برتر از آن می‏دانند که برای تبیین آن به معارف بیرونی هم چون معارف یونانی و هندی روی آورد. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که آیا فهم دین بدون هیچ پیش دانسته ای ممکن است؟ سپس با استفاده از یافته‏های دانش هرمنوتیک نشان خواهیم داد که همواره فهم در هر دانشی ازجمله معارف دینی با پیش دانسته‏ها آغاز می شود و در گفت و گوی با متن این پیش فرض ها در فرایندی حلقوی تعدیل می‏شوند. از این رو لازم است تا در دانش یا دانش‏هایی این پیش دانسته ها ابتدا بررسی شوند. این علوم نیز منابع خود را از هر سرزمین که لازم باشد به دست می‏آورند و تفاوتی میان هند و عربستان در آن ها نیست. گرچه ممکن است همین دانش‏ها نیز در تعامل با معرفت دینی دچار تغییر و تحول اساسی شوند. سپس این موضوع را بررسی کرده ایم که در دانش‏هایی هم چون فلسفه که مرز مشترکی با معارف دینی پیدا می‏کنند آیا می‏توان از تجربیات فکری بشر در دانش‏های مذکور به منظور فهم بهتر گزاره‏های مشترک در دین بهره برد؟ بعد از آن، به دلایل بررسی‏های تطبیقی میان دانش‏های بشری و معارف دینی پرداخته‏ایم. در این میان مخالفت نکردن امامان معصوم (ع) با علوم وارداتی را بررسی و از این ره گذر دلایل وام گیری متفکران اسلامی از نظام‏های عقلانی بیرونی ازجمله فلسفه را بررسی و نشان داده ایم که ماهیت دین به گونه ای است که بررسی های تطبیقی را ترغیب می کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فلسفه‌گریزی در مکتب تفکیک

میرزامهدی اصفهانی در حوزة مشهد مؤسس مکتبی بود که بعدها به مکتب تفکیک معروف شد. محمدرضا حکیمی اولین‌بار واژة تفکیک را برای این نحلة فکری پیشنهاد کرد. به اعتقاد وی مکتب تفکیک جهان‌بینی‌ای است که مفاهیم و علوم بشری‌ای مانند فلسفه را از معارف ناب الهی برگرفته از کتاب و سنت تفکیک می‌کند. آن‌ها معتقدند نباید هیچ‌گونه ناخالصی را در فهم معارف دینی راه داد. از‌این‌رو به‌شدت مخالف به‌کارگیری عقل به شیوة ...

full text

درباره مکتب تفکیک

مخالفت با فکر فلسفی و در معنائی عام تر عقل گرائی در فرهنگ اسلامی پیشینه ای دیرین دارد این مخالفت در ادوار مختلف تاریخی شدت و ضعف داشته اما همیشه وجود داشته است یکی از تجلیات این نگرش دیدگاهی است که امروزه به مکتب تفکیک معروف شده است مقاله حاضر نگاهی است مختصر وتحلیلی به مبانی این مکتب درجهت روشن تر شدن دعاوی آن

full text

مکتب تفکیک و تفسیر اثری

The school of Tafkik (separation) argues that religious knowledge and human science, especially philosophy and mysticism, are two detached areas. This school has some views about the interpretation of Quran and the role of tradition on it which is required to be investigated and analyzed. Although this school refers to Ijtihadi approach as a legitimate method in interpretation, it rejects this ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای فلسفه دین

جلد ۴، شماره ۲، صفحات ۶۷-۸۵

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023